Een hartfalenverpleegkundige is een verpleegkundig specialist of consulent (verpleegkundige met een expertfunctie) die gespecialiseerd is binnen het domein hartfalen. Hartfalenverpleegkundigen adviseren patiënten, familie en zorgverleners. Ze zijn de rode draad in het hele zorgtraject van de hartfalenpatiënten en werken over de afdelingen heen. Hartfalenverpleegkundigen werken soms gedeeltelijk mee in de dagelijkse verpleegkundige zorg en vormen een belangrijke schakel tussen artsen en andere zorgverleners (zowel binnen als buiten het ziekenhuis). Ze dragen bij tot kwaliteits- en onderzoeksprojecten en helpen opleidingen organiseren en geven, zowel voor patiënten als voor zorgverleners.

1) Educatie van de patiënt en zijn familie/mantelzorgers om de autonomie, de zelfmonitoring, de zelfzorg en het welbevinden van de patiënt te bevorderen (empowerment). De hartfalenverpleegkundige streeft naar verbetering van het:

• Ziekte-inzicht
  • Informeren over de diagnose (wat is hartfalen?), de behandeling en de prognose.
  • Controleren of deze informatie begrepen werd.
  • Informeren over het belang van opvolging van gewicht, bloeddruk, hartfrequentie, nierfunctie,…
  • Informeren over alarmsymptomen, onder andere van dreigende hartdecompensatie, en wat te doen indien deze symptomen zich zouden voordoen.
• Therapie-inzicht
  • Uitleg over de behandeling (medicatie en implanteerbare devices).
  • Uitleg over het streefgewicht en over een correct dynamisch diureticagebruik met aanpassing van de dosis volgens de evolutie van het gewicht en klinische symptomen van vochtretentie.
  • Stimuleren en optimaliseren van de therapietrouw.
  • Zo nodig contact opnemen met de huisapotheker.

2) Psychosociale ondersteuning en mee inschatten van de thuissituatie, de zelfredzaamheid van de patiënt en de sociale omkadering. Bij problemen zal bijkomende hulp gevraagd worden bij de sociale dienst, diëtist, kinesist, geriatrisch support team (GST), psychologen, interculturele bemiddelaars, pastorale medewerkers, tabakoloog.

3) Opvolging van de hartfalenpatiënt, zowel van opgenomen patiënten (intramuraal), als van ambulante patiënten (transmuraal en extramuraal):

• Intramuraal:

• • Hartfalenpatiënten die op de afdeling cardiologie worden opgenomen.
    Lees: Hospitalisatie omwille van hartfalen.
    • Educatie over hartfalen, de behandeling en aanpassingen van de levensstijl.
    • Uitleg over de te opvolging van parameters (gewicht, bloeddruk, hartritme) en het gebruik van het hartfalendagboek.
    • Planning van de follow-up bij ontslag.
    • Communicatie met eerstelijnszorgverleners.
    • Telemonitoring na ontslag.

• • Patiënten met hartfalen die worden opgenomen op niet-cardiologische afdelingen.
    Lees: Hospitalisatie van een hartfalenpatiënt op een niet-cardiologische dienst.
    Follow-up van hartfalen gerelateerde parameters:
    • Klinische status: parameters (gewicht, bloeddruk, hartritme) en mogelijke tekenen van vochtretentie.
    • Bloedonderzoek (nierfunctie, ionogram, …).
    • Infusiebeleid (vermijden of beperken van intraveneuze infusen met zout).
    • Controleren of de medicatie tegen hartfalen wordt voortgezet en adviseren omtrent eventuele aanpassingen.
    • Controleren op eventuele toediening van te vermijden medicamenten (bijv. NSAID's, NaCl-infusen).
    • Planning van de follow-up bij ontslag.
    • Telemonitoring na ontslag.

• Extramuraal:

• • Consultaties in het ziekenhuis :
    • Hartfalenraadplegingen samen met de cardioloog.
    • Eventueel specifieke consultaties door de hartfalenverpleegkundige voor opvolging en aanpassing van de medicatie (titratie), onder toezicht van de cardioloog.
  • Telefonisch contactpersoon, zowel voor de patiënt en omgeving, als voor de eerstelijns zorgverleners, in geval van onverwachte hartproblemen.
  • Telefonische opvolging van patiënten (bijvoorbeeld monitoring na ontslag uit het ziekenhuis).
  • Telemonitoring van patiënten met hartfalen: specifieke monitoring van hartfalen (gewicht, bloeddruk, hartritme) en monitoring van mogelijke hartritmestoornissen en devices (in samenwerking met de ritmekliniek).
  • Opleidende functie voor verpleegkundigen, thuisverpleegkundigen en verpleegkundigen in een WZC.
  • Data management : bijhouden van hartfalen databases.