Door inhibitie van natrium/kalium ATPase is er een stijging van intracellulair natrium dat op zijn beurt calcium influx promoot. Dit leidt tot een:

• verhoogde contractiekracht van de myocyt (positief inotroop effect).
• directe inhibitie van AV geleiding (negatief chronotroop effect).
• een verhoogde vagale tonus.

• Vertraging van het hartritme.
• Verbeterde contractie (inotropie) van het myocard?

Trials: DIG (NEJM, 1997)

• Geen effect op mortaliteit
• Reductie hospitalisaties voor hartfalen.
• Afname van symptomen en betere kwaliteit van leven ?

Merk op: als in de DIG trial het gecombineerde eindpunt van mortaliteit en HF hospitalisaties zou gebruikt worden (zoals gebruikelijk is voor de grote HF trials) van de laatste jaren zou DIG wel positieve effecten getoond hebben.

Merk op: De achtergrondtherapie tijdens de DIG trial was enkel ACE-inhibitoren en diuretica en was dus niet vergelijkbaar met de huidige manier van behandelen van hartfalen patiënten. Om deze reden worden de data van de DIG trials alsmaar meer in vraag gesteld. Er worden in de nabije toekomst twee trials verwacht met digitalis bij hartfalen patiënten behandeld met de huidige standaardtherapie, de DIGIT-HF en DECISION trials. Wordt vervolgd.

• Chronisch hartfalen + voorkamerfibrillatie met onvoldoende frequentie-controle (hartfrequentie in rust > 90-110/min).
• Refractair ernstig hartfalen – NYHA III-IV onafhankelijk van onderliggend ritme.

• Voor frequentiecontrole bij voorkamerfibrillatie kan digoxine opgeladen worden met bijvoorbeeld 0,5 mg (intraveneus of peroraal) en vervolgens na 4 uur zo nodig additioneel 0,125 of 0.25 mg. Onderhoudsdosis per os verder 0,125 of 0,250 mg per dag.
• Voor gebruik van chronisch refractair hartfalen: 0,125 of 0,250 mg per dag.
• Bij chronische behandeling moet de dalspiegel opgevolgd worden om toxische effecten te vermijden. Zie hieronder.
• Voorzichtigheid voor toxiciteit bij patiënten met een laag gewicht < 60 kg, nierinsufficiëntie,… Soms is de nodige onderhoudsdosis soms maar 0.125 mg om de 2 dagen of 3 keer per week.

• Overgevoeligheid aan digitalis.
• Ernstige nierinsufficiëntie: monitoring van de dalspiegel is dan absoluut noodzakelijk.
• Ventrikelfibrillatie.
• Cardiale amyloïdose.

Het is ALTIJD nodig en belangrijk om de bloedconcentratie van digoxine bij bloednames op te volgen en te controleren met af en toe bepaling van de digoxine DALSPIEGEL (’s morgens voor inname van de volgende dosis, of minimaal 6 uur na de laatste inname).

• Streefwaarde: 0,5 – 1.0 ng/ml.
• Een hogere dalspiegel verhoogt exponentieel de mortaliteit (door hartritmestoornissen)!

Er is een verhoogd risico op een toxische dalspiegel bij:

• Laag lichaamsgewicht.
• Chronische nierinsufficiëntie.
• Ionenstoornissen: hypokaliëmie, hypomagnesiëmie, hypercalciëmie.
• Inname samen met P-glycoproteine inhibitoren: bv. amiodarone, verapamil, macroliden, azole fungostatica en cyclosporine.

Symptomen van intoxicatie:

• Vaak aspecifiek:
  • Vermoeidheid, lethargie.
  • Verwardheid.
  • GI symptomen: anorexie, nausea, braken, diarree en buikpijn.
  • Zelden: visuele symptomen – troebel zicht, gestoord kleurenzicht, halo’s en scotomen.
• Hyperkaliëmie
• Hartritmestoornissen, een potentiële doodsoorzaak (zelfs bij verder asymptomatische patiënten)!
  • Bradycardie.
  • AV-blok.
  • Ventriculaire extrasystolen met bij ernstige intoxicatie mogelijks ventrikeltachycardie (VT) of ventrikelfibrillatie (VF).

Therapie bij intoxicatie:

• Stop digoxine.
• Opname voor o.a. ritmemonitoring indien symptomen of indien dalspiegel > 2.0 – 2.5 ng/ml.
• Correctie hypokaliëmie en eventueel hypomagnesiëmie.
• IV Digoxine specifieke Fab-fragmenten (DigiFab®) (40mg/vial). (https://www.antigifcentrum.be/node/601 ). Indicaties:
  • Levensbedreigende aritmieën en geleidingsstoornissen.
  • Hyperkaliëmie (> 5,0 mmol/L) bij acute intoxicatie.
  • Verhoogde Digoxinespiegel > 10 ng/ml bij volwassenen (gemeten min 6 uur na laatste inname).